Πάει αρκετός καιρός από την τελευταία ανάρτησή μου σε τούτο το blog, γιατί δεν ξέρω -σάμπως δεν υπήρχαν ερεθίσματα;- όμως, ένα άρθρο που έπεσε στην αντίληψή μου, μου έδωσε μια καλή αφορμή. Θα προσπαθήσω να γράψω κάτι για το οποίο απο καιρό σκεφτόμουν: περί χιούμορ και κοινωνίας.
Η παρακίνηση, λοιπόν, ήταν αυτό το άρθρο, με τίτλο "Δεν είναι για γέλια ο Σεφερλής", το οποίο κοινοποίησε μια φίλη στο FB, και στο οποίο ο αρθρογράφος περιγράφει την εμπειρία του και τις σκέψεις του μετά από μια παράσταση του Σεφερλή στο Δελφινάριο, το φετινό καλοκαίρι. Δεν είμαι κριτικός θεάτρου, δεν ξέρω τι είναι καλή ή κακή επιθεώρηση ή κωμωδία. Επίσης, δεν θα ήθελα να αναλωθώ στο ποιά είναι η γνώμη μου για τον Σεφερλή ή πόσο σαχλαμάρα τον θεωρώ. Θεωρώ ότι έχει περισσότερο ενδιαφέρον να ασχοληθεί κανείς με το τι αντικατοπτρίζει το σεφερλικό χιούμορ (ορίστε, του έδωσα και brand).
Ας ξεκινήσω όμως με κάτι άλλο πρώτα: "Κάνε μια γυναίκα να γελάσει και είναι δική σου" μας συμβουλεύουν πολύ συχνά διάφορα lifestyle περιοδικά -τα οποία δεν κάνουν ποτέ λάθος-.
Το χιούμορ -η αντίληψη και η εκφραση του αστείου- που διακατέχει έναν άνθρωπο, είναι σίγουρα κάτι υποκειμενικό, δεν παύει όμως να είναι δείγμα προσωπικότητας του καθενός.
Γελάς πολύ ή λίγο; Γελάς εύκολα; Είσαι χάχας; Κάνεις τους άλλους να γελούν; Γελάς με τα χάλια των άλλων; Με τα δικά σου χάλια γελάς; Όταν οι άλλοι αστειεύονται με σένα, τι κάνεις;
Πηγαίνοντας αντίστροφα από όλα αυτά, σχηματίζεται η εικόνα του χαρακτήρα καθενός, της γοητείας του, της αυτοπεποίθησης του. Δείχνει την παιδεία του, το ήθος, τις ανοχές του, την αισθητική του. Και φυσικά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα πράγματα γύρω του.
Χιούμορ: ένας καθρέφτης της προσωπικότητας.
Ας πάμε ένα βήμα πιο πέρα. Αλήθεια, άραγε, θα μπορούσε κανείς να πει ότι όπως κάθε άτομο έχει το χιούμορ του, έτσι υπάρχει και κάτι σαν "συλλογικό χιούμορ" ή πιο υπερβολικά το "χιούμορ μιας κοινωνίας"; Λοιπόν, μιας και το χιούμορ είναι δείγμα χαρακτήρα, άρα και σημείο αναφοράς για τη συνύπαρξη ατόμων, θα ήταν μεν τολμηρό, όχι όμως και άστοχο ότι και η κοινωνία μας έχει το χιούμορ της, με την έννοια του τι φέρεται ως κοινωνικά αποδεκτό αστείο.
Εξάλλου σε πολλά επίπεδα, διαχρονικά, η κοινωνία με τον τρόπο που διαμορφώνεται και ζυμώνεται καθορίζει και ρυθμίζει το τι είναι κάθε φορά αποδεκτό και ορθό.
Ο κόσμος έχει ανάγκη το γέλιο μιας και έχει την ανάγκη εκτόνωσης. Έχει σημασία το πώς προκύπτει το γέλιο, Το χιούμορ που διακατέχει κατά πλειοψηφεία την κοινωνία μας δείχνει το επίπεδο παιδείας και αισθητικής της κοινωνίας.
Δεν ξέρω αν το σεφερλικού τύπου χιούμορ είναι αντιπροσωπευτικό της ελληνικής κοινωνίας του 2016 (θα ήταν σίγουρα της κοινωνίας των νεοελλήνων του '00) ή μάλλον δεν θέλω να το πιστεύω. Ο κόσμος επιζητάει όμως εύκολο γέλιο, γεγονός που φαίνεται από την κατάντια της σάτυρας του Λαζόπουλου, που κατέληξε opinion maker, τη σαχλαμαροποίηση του Ράδιο Αρβύλα και τη διαχρονική σαχλαμάρα του Σεφερλή και τον εκτροχιασμό του Θέμου. ΟΚ, δε λέω, όλοι έχουμε γελάσει ή γελάμε με σαχλαμάρες, αλλά κατάντησε τάση (προσέξατε ότι όλα αυτά αφορούν στην TV ε;)
Το σεφερλικού τύπου χιούμορ ως καθρέφτης μας δείχνει μια λουμπενοποιημένη κοινωνία χωρίς παιδεία, εγωιστική, που έχει απενοχοποιήσει σταδιακά το ρατσιμό και την ακροδεξιά, που είναι a-politic, που η αισθητική της φτάνει στην αίγλη greek nights και του ελληνικού dab, που αναλώνεται στο star-ιλίκι των social media, που δεν διακδικεί την ποιότητα και που δεν αγαπά το ωραίο, αλλά το χυδαίο.
Τι, όχι;
Θα ρωτούσε κανείς, οι αξίες διαμορφώνουν το χιούμορ ή το χιούμορ τις αξίες; Αμφίδρομο, θα έλεγα.
Σίγουρα η παιδεία και αισθητική του ανθρώπου και της κοινωνίας καθορίζουν το επίπεδο του χιούμορ που διαχειρίζονται. Από την άλλη όμως, αν "βομβαδρίζεσαι" διαρκώς από σαχλαμάρα, δε θέλει και πολύ να σε "πάρει η μπάλα".
Σε μια κοινωνία που πλήττεται από οικονομική κρίση και πάσχει από κρίση αξιών, το χιούμορ και το γέλιο είναι αναγκαίο. Αλλά αφού γελάσουμε, ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας: νιώσαμε καλά; Η απάντηση θα σημαίνει πολλά.
Η παρακίνηση, λοιπόν, ήταν αυτό το άρθρο, με τίτλο "Δεν είναι για γέλια ο Σεφερλής", το οποίο κοινοποίησε μια φίλη στο FB, και στο οποίο ο αρθρογράφος περιγράφει την εμπειρία του και τις σκέψεις του μετά από μια παράσταση του Σεφερλή στο Δελφινάριο, το φετινό καλοκαίρι. Δεν είμαι κριτικός θεάτρου, δεν ξέρω τι είναι καλή ή κακή επιθεώρηση ή κωμωδία. Επίσης, δεν θα ήθελα να αναλωθώ στο ποιά είναι η γνώμη μου για τον Σεφερλή ή πόσο σαχλαμάρα τον θεωρώ. Θεωρώ ότι έχει περισσότερο ενδιαφέρον να ασχοληθεί κανείς με το τι αντικατοπτρίζει το σεφερλικό χιούμορ (ορίστε, του έδωσα και brand).
Ας ξεκινήσω όμως με κάτι άλλο πρώτα: "Κάνε μια γυναίκα να γελάσει και είναι δική σου" μας συμβουλεύουν πολύ συχνά διάφορα lifestyle περιοδικά -τα οποία δεν κάνουν ποτέ λάθος-.
Το χιούμορ -η αντίληψη και η εκφραση του αστείου- που διακατέχει έναν άνθρωπο, είναι σίγουρα κάτι υποκειμενικό, δεν παύει όμως να είναι δείγμα προσωπικότητας του καθενός.
Γελάς πολύ ή λίγο; Γελάς εύκολα; Είσαι χάχας; Κάνεις τους άλλους να γελούν; Γελάς με τα χάλια των άλλων; Με τα δικά σου χάλια γελάς; Όταν οι άλλοι αστειεύονται με σένα, τι κάνεις;
Πηγαίνοντας αντίστροφα από όλα αυτά, σχηματίζεται η εικόνα του χαρακτήρα καθενός, της γοητείας του, της αυτοπεποίθησης του. Δείχνει την παιδεία του, το ήθος, τις ανοχές του, την αισθητική του. Και φυσικά τον τρόπο που αντιλαμβάνεται τα πράγματα γύρω του.
Χιούμορ: ένας καθρέφτης της προσωπικότητας.
Ας πάμε ένα βήμα πιο πέρα. Αλήθεια, άραγε, θα μπορούσε κανείς να πει ότι όπως κάθε άτομο έχει το χιούμορ του, έτσι υπάρχει και κάτι σαν "συλλογικό χιούμορ" ή πιο υπερβολικά το "χιούμορ μιας κοινωνίας"; Λοιπόν, μιας και το χιούμορ είναι δείγμα χαρακτήρα, άρα και σημείο αναφοράς για τη συνύπαρξη ατόμων, θα ήταν μεν τολμηρό, όχι όμως και άστοχο ότι και η κοινωνία μας έχει το χιούμορ της, με την έννοια του τι φέρεται ως κοινωνικά αποδεκτό αστείο.
Εξάλλου σε πολλά επίπεδα, διαχρονικά, η κοινωνία με τον τρόπο που διαμορφώνεται και ζυμώνεται καθορίζει και ρυθμίζει το τι είναι κάθε φορά αποδεκτό και ορθό.
Ο κόσμος έχει ανάγκη το γέλιο μιας και έχει την ανάγκη εκτόνωσης. Έχει σημασία το πώς προκύπτει το γέλιο, Το χιούμορ που διακατέχει κατά πλειοψηφεία την κοινωνία μας δείχνει το επίπεδο παιδείας και αισθητικής της κοινωνίας.
Δεν ξέρω αν το σεφερλικού τύπου χιούμορ είναι αντιπροσωπευτικό της ελληνικής κοινωνίας του 2016 (θα ήταν σίγουρα της κοινωνίας των νεοελλήνων του '00) ή μάλλον δεν θέλω να το πιστεύω. Ο κόσμος επιζητάει όμως εύκολο γέλιο, γεγονός που φαίνεται από την κατάντια της σάτυρας του Λαζόπουλου, που κατέληξε opinion maker, τη σαχλαμαροποίηση του Ράδιο Αρβύλα και τη διαχρονική σαχλαμάρα του Σεφερλή και τον εκτροχιασμό του Θέμου. ΟΚ, δε λέω, όλοι έχουμε γελάσει ή γελάμε με σαχλαμάρες, αλλά κατάντησε τάση (προσέξατε ότι όλα αυτά αφορούν στην TV ε;)
Το σεφερλικού τύπου χιούμορ ως καθρέφτης μας δείχνει μια λουμπενοποιημένη κοινωνία χωρίς παιδεία, εγωιστική, που έχει απενοχοποιήσει σταδιακά το ρατσιμό και την ακροδεξιά, που είναι a-politic, που η αισθητική της φτάνει στην αίγλη greek nights και του ελληνικού dab, που αναλώνεται στο star-ιλίκι των social media, που δεν διακδικεί την ποιότητα και που δεν αγαπά το ωραίο, αλλά το χυδαίο.
Τι, όχι;
Θα ρωτούσε κανείς, οι αξίες διαμορφώνουν το χιούμορ ή το χιούμορ τις αξίες; Αμφίδρομο, θα έλεγα.
Σίγουρα η παιδεία και αισθητική του ανθρώπου και της κοινωνίας καθορίζουν το επίπεδο του χιούμορ που διαχειρίζονται. Από την άλλη όμως, αν "βομβαδρίζεσαι" διαρκώς από σαχλαμάρα, δε θέλει και πολύ να σε "πάρει η μπάλα".
Σε μια κοινωνία που πλήττεται από οικονομική κρίση και πάσχει από κρίση αξιών, το χιούμορ και το γέλιο είναι αναγκαίο. Αλλά αφού γελάσουμε, ας ρωτήσουμε τον εαυτό μας: νιώσαμε καλά; Η απάντηση θα σημαίνει πολλά.
Να, εδώ βλέπουμε την αμφίδρομη δράση του χιούμορ-αισθητικής
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Για πες και συ...